| 970 | _ _ | a Byli i beda to obraz spoleczenstwa polskiego po powstaniu styczniowym. Poznajemy rozne srodowiska: arystokracje w stolicy, za granica i na wsi w Krolestwie, uczaca sie w Warszawie mlodziez z roznych sfer, rozbitkow na bruku miejskim, zwlaszcza zas ziemianstwo kresowe, uparcie utrzymujace swe placowki narodowego stanu posiadania, ktore raz stracone, nie bylyby juz do odkupienia (rzad rosyjski na kupno ziemi zezwalal tylko prawoslawnym), oraz zagrodowa szlachte krosnianska, przesladowana nie tylko za patriotyzm, ale i za religie, gwaltem zmuszana do prawoslawia. Powiesc to pisana z glebi duszy i serca, poczeta z troski narodowej o gniazda zburzone i piskleta rozproszone, z mysla o niebezpieczenstwie walki o chleb i braku idei. Fabula zajmujaca, srodki opisu utrzymane w dobrym umiarze. Bogactwo motywow epickich zespolone w budowe jednolita i celowo rozmieszczona. Jako powiesc realistyczna Byli i beda sa najlepszym utworem autorki. |
